Pemuyan Badeng Mile’ Toa Lepo’ Ngan Uyan Ia Paren

Kena du tai petira’ bio’ nekena ne tai de lata’ ading ngimet neng aeng ida ja’ tekep ida ke na’ toa lepo’. Ka ne palai kelunan lata’ bada’ ngadan kelunan ja’ ida kelo’ ke man ida lepo’. Kadang-kadang pe kado’ le de ida bada’ ading. Ka ne ida bada’ kise’ penyae’ ca usa neng aeng ida da’ ida lepa mile’ da. buka un ne ca usa ja’ ida kuma ke tiga lan sae’ nga kise’ adet me ida, ia ne ida na’ toa lepo’ re. Nyu’uk le tai re pisu ja’ meka ja. Kelunan ja’ ida mile’ ja’ tiga sae’, nta ma’em, tiga adet ngan mencam petira’ lepo’.

Un ca tau e, ja ne lepo’ petira’ bio’. Tau ja ne ida bada’ me lepo’ mung kelunan lata’ lepo’ ja kelo’ ke uyan kelunan ja toa lepo’. Dalau ja ne du pekatuk kelunan ja’ ida ke na’ toa lepo’ re ja. Unceng ale’ dua isu du neng kelunan ja’ ida ke uyan toa lepo’ ja. Un dau re, “ilu ke uyan iko’ toa side’, ja ne se’ le ke uyan iko’ paren neng o-o kelunan kado’.” Uban ilu Kenyah Badeng, nta un de paren cen uban tading tepun nai mudip ke Long Badeng. Juko’ tau ja ne ida ke masek paren me ia. Ilu lepo’ ne uyan ia paren me ilu ke ngkang ilu lepo’. Cen uban le na’ paren me ia pe lepo’ penyada le ke hormat ilu lepo’ ja. Un pe dau palai kuma dalau du petira’ keja, “ Kumin, uba’ tepat ia buka e uban tai nyait leto du, ti kayu alut du, mpau dau kimet e ngan naro tira’ neng ilu lepo’?

Udip Badeng sena-a’, buka re ke uyan toa lepo’,atek ida malan bio’ kelunan ja. Ke masek aren neng ia ngan ida panak. Mung da’ manai du cuk tai bayet mita belanja du ke pemung mana ngan pemung uman ngan kelunan ja’ du ke mejung. Kelunan ja’ lepo’ke mejung jadi toa re mesti ca kelunan da’ paren atau ida da’ sukat kise’ mudip. Dalau Badeng mudip ka’ Lolau Mabo ke Usun Apau sena-a’, dalau da dau du mejung Paran Anye’ ia petuk paren cen tepun. Lepo’ mejung paren Anye’ na’ ia Paran jadi toa lepo’ uban ia cin keturunan da’ nta parip ke pisu lepo’. Buka le naet kise’ uban tepun Paren Anye’ ne, ia uban cen mela da’ malai man lepo’. Un Paran ne ia anka Anye’. Anye’ la’a ia ne anak Untun. Un Untun, ia ne anak Asong. Un Asong ia anak Lian. Lian pe la’a ja ne anak Laing. Un Laing ia pe anak Jiling. Jiling pe la’a ia ne anak Lenjau. Un Lenjau ia ne anak bali nggau (Lenjau Betate’).

Dalau lepo’ mejung Paran Anye’ ne jadi paren bio’ sena-a’, ngadet bio’ dau re uyan ia. Baya’ kise’ uban adet cen tepun le Badeng ne mejung ja’ jadi toa le. Tau du malan ke uyan ia paren, muko’ mung lepo’. Ading-ading tai re ngelaki me ia. Un pe buin ida matai na’ liwa me bali utung. Dalau ja ne ida naga bali tepun bada’ Paran Anye’ ne ke paren ke man lepo’. Lepa re ngelaki, tai pe ida ma’ep me ia la’a. Ka’ juma amin Paran Anye’, ida uyan kayu aren me ia. Un kayu aren ja ida nyilung ngan na’ ca temengang kidi. Kayu aren ja ida meliwa. Mung kelunan lata’ ne tai meliwa kayu’ aren ja ngan na’ selekang kayu aren ja. Dalau re meliwa kayu aren ja, mesti re nebada’. Un dau tebada’ re meliwa kayu aren ja:

Bali selekang aing selekang puging ji,
Kise’ me’ ke uyan Paran Anye’ ne,
Paren mame’ lepo’ ji.
Apan tai nginan ngedian no’,
Selekang ping selekang puging ji.
Iko’ ke nyelekang tira’ lepo’ tira’ bango’,
Lepo’ pipa penyada me’,
Da’ ke ni’et kenenget ida pesak,
Ida panak ketai segen ketai Maren.
Apan tiga ketai bio’ Aren re o-o.
Ketai nginan ngedian.

Lepa re nebada’ ja, ia re na’ selekang neng kayu aren ja ne. Singket usa kelunan lata’ te tai ti ja. Lepa re nebada’ ngan na’selekang ja, nebada’ pe ida nyat me lepo’ la’a. Un dau re:

Meka pe kame’ lepo ji.
Tiga pa’ tiga tira’,
Tiga dau tiga tuyau ne ida,
Ke nyelekang nepokang tira’ sawi,
Tira’ abi lepo’ pipa penyada me’,
Meka pe buka du ke nyiau matai ame’ lepo ji.
Apan sukat ne ida ke miwa’ du.

Lepa tai re nedeng kayu aren ja, ja nai re kempau. Ida malan pe kelunan ja re la’a bada’me bali tepun ia ke man lepo’.dalau ja ne kelunan lata’ ti isu atau pekatuk ngan bada’ janan adetja’ tekep ia ke ngkin lepo’ mudip.

Penisen ilu Badeng neng aren un kado’ naen. Un dau palai kelunan baen dau re, paren cen tepun. Ida ne kelunan da’ poo’ paren. Buka le nepuun naet uban aren neng ilu Badeng, palai uban tai paren me ilu uban terana’ kise’ re neng aeng lepo’. Kelunan sa’ ngebawa’ ngkin lepo’ mudip ngan sukat pekise’ re mudip mentung tiga sae’ re ngan kelunan mung ngan ida baya’ pe dau isu re. Lepo’ baya’ dau isu re. Ja pe tading tai palai paren.

Cen uban palai mete’ denga tai pepatai ja pe ida tai paren. Un peniga lepo’ da’ makang pepatai ngan sukat uban ala’ kado’ ulu ayau, lepo’ mejung pe ida uyan ida paren.
Bali pe nai ngkin aren me kelunan. Udip Badeng sena-a’, un bali nai kaliu kelunan. Kelunan da’ mela bali di ne da’ ilune’ paren. Bali baen dau le Badeng ne, mpau sebali. Juko’ le anggap kelunan da’ mela bali paren. Paren berarti, lepo’ ngening atau baya’ dau isu atau pengecuk ca kelunan. Udip sena-a’,kelunan ja’du na’ paren ia ne ja’ toa lepo’ atau ja’ ilu na’ ketua kampung udip baya’ ne.

Buka le naet paren Badeng, ida ne kelunan da’ lemuto sokat mudip ngan pisu lepo’ ngan uban mela Lorek Aka nan Lenjau Betate’. Lorek Aka ia ca bali leto ja’ nai kaliu kelunan ngan kahwin ngan Ingan. Lenjau Betate’ la’a ca anak bali nggau ja’ uban nai labo’ cen langit dalau ca ujan paeng tau. Podau ngan Orai ne dau mamung anak bali nggau ja pa nai e bio’. Bali Lenjau nai na’ ngadan Lenjau Betate’ me anak ja.

Adet Mena’ (Malan Asu)

Adet ilu Kenyah Badeng sena-a', ilu malan pe asu apan asu le ke tai tiga senteng ala’ pun atau nganak un anak de tiga senteng ala’ pun.
Buka un ca kelunan kelo’ ke un asu tiga senteng ala’ pun uko’ baen babui. Dalau asu e nemale’,dalau ja tua’ ia senteng nyat asu tiga ke bali tepun e. Un dau re bada’e, buka le tai nyat asu tiga ke bali tepun, tai mena’ ja baen dau re. Uyan asu piping ne ida kado’ le kena re ke tai mena’. Uyan pe ida baing bulo’. Asu piping ngan baing bulo’ da mesti nyangan ca kelempit. Un dalau belua’ alem atau kena tekuuk iyap ading, ja ne tai du mena’. Beng kelunan ja’ kelo’ ke un asu tiga ja tua’ le ja’ tai. Co’ le tai dumena’ cen uma’. Buka du tai mena’ ida ngkin ne baing bulo’ ngan asu piping da re nyangan neng ca kelempit. Tai e mita ca tempat de mpau uko’ baen mudung de nyeng ke uma’. Mudung dumit pe senteng ne ja. Tai e abe’ ke mudung ja, ia e uyan ladung tiga le ne kuko’ asu ngan baing bulo’ da. ading dau e, ngeji ti ngan pengebio’ dau e. Ngeji pa majan jeh keja pa teka’ ketai e seregip atau tedeng teka’ bulu e takut. Un dau re, dalau ja ne nai bali tepun pala’ ilu nai nuyen dau keji le juko’ le tai seregip ngan tedeng bulu. Dalau ja neh bada’ dau kumet e kelo’ ke un asu tiga me bali tepun e. Un dau e:

Uban ake’ kelo’ ke un asu,
Tiga nem na’ make’.
Sedang ake’ ja’ nta un sebali,
Senteng pe’ na’ asu mikem.
Apa lagi ikem da’ un sebali me ilu.

Lepa e nebada’ meka dau, ia e na’ asu piping ngan baing bulo’ da me bali ne.
Un buka asu ja nganak, ia ala’ mung anak asu ja. Nta e mile’ da’ tiga ite’. Ida makan anak asu da mung pa nai re sukup bio’. Buka nta ne asu da senteng ala’ pun tading tai re ngkin ida, tai pe ida uyan asu da la’a. Liwai ji ida tai nyat tulat ke bali tepun. Numpak pe ida uyan asu piping pa sangan kelempit ngan baing bulo’ la’a. Ca alem, tai pe mena’ la’a kua’ ngan kise’ tai re ading re. Un dau pengenyat re liwai ji:

Tuman pe asu di uban nai lua’ ake’,
Uban ikem bali tepun e’ ja’ na’ ida make’.
Dalem meka tiga nem sedia penguman asu di.

Uyan selekang pa kado’ ne ida keja ngkin kuko’ re mena’. Mekeleng ca aka ja ida aung ke lasan kuko’ re mena’. Pisu pe ida ngan bali tepun re la’a. Un dau re:

Uban ake’ kelo’ ke tai ngkin asu di,
Kelo pe tana’ cen sada ba’i abe’ mudung bio’ te,,
Nta e’ utung ke tai ngkin asu di.
Un dalem kawasan ji,
Beng dalem kawasan ji tua’ le ‘ ke tai ngkin asu di.
Ake’ nyat neng ikem bali tepun me’ da’ mpau sebali.
Buka asu e di mangang,
Tiga ne ida mangang beng neliling-neliling,
Ke dalem kawasan ji.
Ayen bua’ ida mangang co’,
Abe’ pelembet mudung mpau,
Ngan tai mangang pa daru.

Dalau tai e mena’ keja, un ca bekeleng aka ia ngkin. Dalau e nebada’, beng dalem bekeleng aka’ ja tua’ le asu e ke mangang bana. Ja tuman buka asu mangang pun, nta re uban tai mangang abe pelempet mudung bio’uban cen sebali tebada’du tai mena’ asu. Juko’ buka asu mangang ke ca sungai, nta re tai pelempet mudung aeng tai ke ca sungai la’a. Cen palan asu tai e meka baen dau re.

Tading tai re ngkin asu da dalau ba’i, ida ngkin ca keluong siai. Buka siai re nta un, nyat ke du pe ida. Un juko’ re ngkin keluong siai ja, malap ke ule’ tua’. Utung tau ja ne ida nekimo’ keluong siai ja. Buka re uban nasib tiga ala’ pun, kise’ re pet siai ja ne. Nai re ule’ ngkin babui ja’ ida ala’. Un suut ngan ulu babui ja, mesti kelunan ja’ un asu un suut ngan ulu babui ja. Suut ngan ulu babui ja ca palan ida nolat me asu. Nai ja’ un asu ja abe’ ke uma’ ia medat ca taing bidu ke belua’ tengkan. Aung ulu ngan suut babui ja kidi. Nta re beka’ tai matu me duading. Mesti ida malan ulu babui ja ading. Buka re panak lepa uman babui ja,ja le ida senteng tai matu me du.

Un kise’ re mena’ ulu babui ja, ala’ mung uleng ngan ino’ re dalem amin ja. Ala’ pe to’ baing re. Aung mung ino’, uleng ngan baing da ke ata ulu babui ja. Ida nebada’ ulu babui ja. Un dau tebada’ re mena’ ulu babui ja:

Idi kise’ le ke mena’ iko’,
Belengian tutut jalan ji side’,
Apan to’ da’ pipa penyada o’,
Da’ iak senganak o’,
Melai tudai ne me’ pesak me’ panak,
Ke ala’ ikem babui di o-o.
Ia iko’ babui ji uban o’ i’ut uban o’ acut,
Nta o’senteng ketai ngkin,
Galen da’ ame’ na’ miko’ di pala’ senganak o’,
Pala’ seken da’ tamen o’ te.
Juko’ iko’ cuk ne we’ kam,
Amai kam re nai o-o.

Mung galen re panak da’ maen-maen neida aung kuko’ ulu babui ja. Un tawek ngan anggong. Apan bali babui ja nta senteng tai ngkin galen da ule’ ja baen dau re. Kereta’ ne bali babui ja naet kise’ le, ia e cuk de senganak nai pala’ ilu ne keja baen dau re. Buka re tai ngasu la’a, ja ne ilu ala’ de senganak. Lepa mena’ ulu babui ja, ja ne ida senteng pubo’ ngan pesak babui ja. Lepa ne ida panak uman babui ja, ja ne ida senteng tai patu me du da’ ca.

Buka kepang ne uban re tading tai ngkin asu da, keluong siai ja’ ida nekimo’ ja ne ida pubo kua’ ngan kise’ pemuyan re mena’ ulu babui ja re.

Buka re tai ngkin asu da re ngasu, kado’ naen palan de ida jaga’ malap asu da tai li’eng atau tai jaet. Dalau tai ngasu dalau ba’i, nta senteng ala’ bekai. Malan ale’ ja. Beng lapa tua’ ne ke bekai buka ta’en e tai le ngasu. Tai jaet asu buka le ala’ bekai buka le tai ngasu. Nta ne asu da senteng ala’ babui la’a. Li’eng pedau asu le keja. Ca la’a buka letouban ala’ babui ngan le, nta senteng cuk leto mepeh tan a’i babui. Tukit pe dau asu kuun ja baen dau re. Buka teken ngan nyatap le uban utun meca’ babui ngan dalau nai le ule’ ngasu, jaet pe dau asu kuun ja. Nta ne asu le senteng ala’ babui la’a. Abo le asu da senteng ala’ babui la’a, tai pe ilu numpak mena’ ida la’a.

Udip sena-a’ kado’ ale’ naen palan asu. Juko’ buka du ala’ babui bekading re nta senteng:

* Medeh telinga babui ngan ala’ ilu ma’ep.
* Medeh jela’ babui ngan ala’ ilu ma’ep.
* Na’ ulu babui me du de ca.
* Cuk leto mepeh tena-i babui.
* Utun teken nyatap.
* Betep kiba ngan belanyat dalau nai ngkin babui ule’.
* Na’ siai belanja du petakau anak.
* Belanja kelunan nemale’.

Mung naen palan asu da’ uko’ baen dau le ka’i ne, senteng numpak uyan asu da la’a. Lepa le uyan asu da. senteng pe ida ala’ pun la’a.

Buka un ca usa me ilu neng amin le atau senganak matai, nta senteng tai ngkin asu le ngasu mita belanja me ja’ matai ja. Buka le uban tai ngasu ala’belanja me kelunan ja’ matai ja, kise’ asu le salai matai ne ja. Peniga asu le mesti matai. Li’eng bio’ ne asu le kuun ja. Tai jaet ne asu le matai mung. Nta senteng uyan asu da la’a. Ja ne baya’ le pubo asu.

Ca naen palan asu la’a,buka le tai ngasu ngan ala’ babui nta senteng matu me du nekena. Buka le ala’ babui mempam ngan un du de tai nao’ ke oma’ ala’ia ngan le, nta le senteng na’ me ida buka le ca’ kelo’ ke tai ngasu. Ilu tengen ne un babui ja. Tai taup buka le nai ule’ ja ne ilu na’ me ida. Mesti ilu uyan pe tulat me ia dalau le petulat babui ja.

Un dau re bada’, buka le nekena na’ babui me du mempam, na’pe utung tau ja tai le ngasu, ngan babui pe un kado’, nta ne asu le sukat ala’ babui tau ja la’a ngan jinan tai le tudo ngasu. Juko’ malan ale’ le nolat me du de nta nai ngasu le nekena.

ADET NGALANG

Adet bio’ pengelan le Kenyah Badeng ja ne ngalang. Ngalang ilu ti dalem adet Apau Lagan ngan adet Bungan. Menjat le ilu ngalang ja ne ca liwai singket 8 uman. Ngalang ja kise’ le ngerameh bio’ adet le. Dalau ngalang, nai lua’ ne kise’ uban to’ mala’ ngan kise’ hormat le neng adet ngan kise’ pengeparen adet le Kenyah Badeng.

Kena le lepo’ ne ke ngalang, mung du uyan belanja. Uyan borak du singket lubang amin te telu tajau ngan kado’ pe. Beng suun-suun tepu ne du tai ala’ dalau ja. Ca uman kena du ke ngalang, uyan kebun ne du. Mola tepu pa kado’ ngan meka pe naen-naen pola da’ ca. Un usan ngan manjan re ne du ala’. Sukup ale’ kise’ belanja du dalau ngalang. Unceng le kise’ tai du bayet. Un de tai ngasu, tudo majan. Beng bumput-bumput siyai ne da nai ngkin ule’. Un pe uban tai palai bayet na’ bading. Beng bumput-bumput siyai atuk ne pe kise’ da nai ngkin ule’. Un pe uban tai palai nuba ngan nejala’. Un pe de tai nyungan ngan tai na’ tepap me suwi ke sungan suwi. Uyan jenai, adut, selokong du belanja ngalang. Mung lepo’ ngontat singket lubang amin. Ngontat pa kado’ ale’ du dalau ja. Nangen uyan lesung du dalau ja kuko’ du meca’ ontat. Lesung dado’ ida uyan. Dalau re meca’ ontat ngalang, wing ida meka ke bulan lu re.

Tau ja’ ading du ngalang, mempam le tai du pia’ da’ manai cuk ida tai ala’ kayu uyan sobai. Un pe palai tai ala’ bulo’ du uyan sumpang kuko’ du na’ borak. Singket uma’ te du uyan sompang ke bulan pet. Palai uma’ tai uyan ke lepau ca’ atau ke lepau teneh. Un pe palai tai ala’ bulo’ lan uko’ lata’ teken re. Un bulo’ da ida meput bulan peseripa uko’ dado’ ca ngakang re. Ja ne beran baen dau re ida na’ ke usun tilut.

Neng nempam e la’a ida ala’ telu re iyap singket kelunan da’ ida ke Ngalang, ida na’ liwa. Un ca kayu batu ida ala’ uyan unung na’ ke juma amin re. Uyan tebuku pe ida singket usa anak da’ ida ke malan uman ja. Un tebuku da, ida ngaput ke kayu unung ja. Tai ne ida lepa pegelam kayu unung ja, ke lasan te tai re ngkin e. Ida meseh ca bulo’ lan ngan mese’ ca kayu dalem e. Bulan bulo’ ja ida ngelebu peseripa. Bulo’ ja ida ngerebo’ telu re kidi. Ca kerebo’ ke bulan e ngan dua re ke belua’ e. Kayu unung ja ida aung cen beseh peseripa ngan re malan. Ala’ pe ida ca kayu unung la’a ida nyenteh ke kayu unung ja’ ida lepa petedeng ading re. Lepa ja ne ida malan ke nepai Peselong. Dau tebada’ re nepai Peselong:

Uban kise’ me’ ke ngkang ke ngalang ne ji bali,
Ketai sokong ke 8 uman ne ji.
Juko’ tai nem bilin tai mengin oko Jalong Peselong Luan,
Nai ka’ leka’ ka’ tana’.
Nai peteneng petuneng anak
Da’ uban nai luwa’ ngelora’ da’i.
Juko’ kise’ me’ ke ngadet ida ne ji.
Tiga no’ tai bilin tai mengin oko Jalong Peselong.

Majan keriut teka’ la’a, ja re mutu kenai Peselong abe’ neng bali dayung. Buka abe’ ne dau Peselung baen dau bali dayung, iya laki ja’ malan ja ala’ ca liwa ne. Un dau tebada’ laki malan ja:

Iya kise’ unung da’i de’ Peselong’,
Ji se’ me’ uyan janan uyan titai tejawai,
Taitai telit titai tawit,
Janan nyeng pekikeng,
Janan bio’ janan jalo’,
Janan nawa tenada,
Ja’ ame’ man ke uyan,
Ja’ uko’ o’ ke nai mesun nai nu’un.

Ja dau tebada’ laki malan ja kena’ e ke mue’ kayu unung ja’ ida uyan ja man ca padau. Un dau tebada’ laki malan ja dalau e mue’ kayu unung ja man ca padau:

Ji kise’ me’ mua’ can mue’ janan o’.
Mue’ titai tejawai o’ ke nai mesun,
Kusun leka’ kusun tana’.

Na’ pe ida utu neng bali dayung la’a. Mutu kenai Peselong abe’. Buka abe’ ne dau Peselong baen dau bali dayung, iya laki ja’ dayung ja ala’ ca liwa ne la’a. Un dau e mencai liwa ji:

Ji kese’ me’ mue’ can mue’ janan o’.
Mue’ titai tejawai o’ ke nai mesun,
Kusun leka’ kusun tana’.

Na’ pe ida utu neng bali dayung la’a. Mutu kenai Peselong abe’. Buka abe’ ne dau Peselong baen dau bali dayung, iya laki ja’ dayung ja ala’ ca liwa ne la’a. Un dau e mencai liwa ji:

Ia se’ me’ ke mencai ji oko Jalong Peselong,
Apan o’ bika’ apan o’ bawa’,
Apan o’ sukat apan o’ magat,
Ke nai man nai uyan,
Peteneng ngan petuneng,
Anak da’ uban nai lua’ nai lora’ di,
Uban ji se’ me’ cuk iko’ ke peteneng ngan petuneng,
Na’ ca wat ca agat me ida.

Lepa re nebada’, ja ne ida matai iyap ja’ ida na’ liwa ja. Ala’ pe ida ca liwa la’a. Un dau tebada’ re mencai liwa ji la’a:

Man ji o’ ke nyalet telu tebuku,
Anak da’ uban nai lua’ nai lora’ di.
Ji ne uban to’ kado’ anak,
Da’ ame’ ke man ke uyan.
Ji kise’ uban tebuku udip re.
Ji ne uban to’ uban kado’,
Anak da’ iko’ ke man ke uyan.
(liwa nylet tebuku udip)

Ala’ pe ida ca liwa la’a. Dau tebada’ re mencai liwa ja:

Un liwa ji la’a de’ Peselong,
Seleket o’ kenai peteneng ngan petuneng,
Oyau-otan ngan ampan,
Leto balu......................
Apan to’ tira’ penyena’,
Tira’ mano kilang,
Tira’ tebun tebaun,
Dau tira’ anak da’ ame’ man ame’ uyan di,
Ayen bua’ ida ketai ngebeng tai ameng,
Ngan sebaba’ dau tira’.
Apan tira’ tempa tira’ tiga,
Tira’ teneng tira’ timeng,
Ida ke pakai ke pekatuk ame’ lepo’ ji.
Apan ja me’ liba’ ngan bawa’,
Neng ja’ teneng temameng,
Ja’ iko’ ke man ke uyan.
Ayen bua’ ida uyan lobo uyan palo,
Uyan tira’ peno’a tira’ pepi’a,
Ka’ aeng ame’ lepo’ ji baya’.
Tira’ teneng tira’ timeng ne,
Iko’ cuk ida ke pekatuk ame’ lepo’.
Iya kise’ me’ ke na’ liwa junan ji.
(liwa junan)

Lepa ja re ngejunan tepu ja’ ida lepa sedia. Ca pe’ tepu ida na’ dalem lobang bulo’ ja’ ida ngelebu bulan peseripa ja. Un kayu ja’ ida msek dalem bulo’ ja re, ja man re mema pe’ tepu ja. Un kayu ja, ida metuit ngan lepo ke. Ia ke gak dau tai kayu ja labo’ nanten pe’ tepu ja ke bulo’ ja. Ja ida pecap pa pulo’ liwai tading re ti. Un kedua liwai re ti e, ida pecap pa aya liwai. Un pe’ tepu ja’ ida na’ dalem lobang bulo’ ja, lepa ne ida mesa’-mesa’ e nekena apan lebo ngejunan e baen dau re. Telang tepu pe ida lepa sedia’ neng ca sompang. Ja ida na’ ke dalem lobang bulo’ ja. Buka lepa ne ida pecap ja’ kedua liwai pa’ aya liwai, ja re mutu kenai telang tepu ja re abe’? buka bali dayung da bada’ telang tepu ja lepa abe’, ja ne ida ala’ telang tepu ja. Man ca sompang kuun telang tepu ja, ia re ala’ e ne ngan tai ngkin ka’ uma’.

Lepa nai ngkin telang tepu ja ke mpau, ia ketai leto mana ne, uyan i’uk ma’ matai lata’ uko’ bio’ tapan re singket usa anak da’ du ke malan te. Un i’uk ma’ da ida na’ ke kedung jonan baen dau re. Buka lepa ne ida mana mung, ja tai re peselalang ma’ da baen dau re. Mung da’ malan anak re uman ja da’ tai peselalang ma’. Uban ma’ da’ du tai peselalang, ca i’uk singket usa anak da’ du ke malan da te. Un puyan du peselalang ma’ ke kedung jonan, dua re julut kelunan kuun du. Ca ajat te’ ta’u ngan ca ajat te kabing. Dua julut kelunan di ne peselalang patu ma’ neng a’eng ida. Un julut kelunan da’ te kabing ida na’ me julut kelunan da’ te’ ta’u. Ngan da’ te’ ta’u na me da’ te kabing. Bukan ida beng patu meka tua’ le tapi un pe kise’ adet re patu ma’ ja.

Ading kise’ re patu ma’ ja, kelunan ja’ ading ke ajat te ta’u, ia na’ i’uk ma’ e ma ja’ nomor dua ke ajat te ta’u. Kelunan ja’ nomor dua ka’ajat te ta’u la’a ia na’ i’uk ma’ anun e me ja’ nomor telu ke ajat te kabing. Meka ne se’ re patu ma’ ja pa tipo. Kedua asat re patu la’a, ja’ nomor ca ke ajat te ta’u ia lo’te na’ me ja’ nomor ca ke ajat da’ te kabing. Nomor dua te ta’u na’ me ja’ nomor dua te kabing. Ja’ nomor dua te kabing ja na’ anun e me ja’ nomor dua te ta’u ja. Ja ne se’ re pesaliu i’uk ma’ re mung neng dua ajat ja. Ida patu na’ meka kise’ uban re uyan pakat udip ja baen dau re.

Lepa ja nai du ngkin i’uk ma’ ke useh la’a. Lata’ le i’uk ma’ da. I’uk ma’ da du pajat ka’ useh. Du pajat pe anak baya’ kise’ ajat i’uk ma’ da. Ca usa anak singket i’uk ma’ da te. Anak da ne anak da’ du ke malan uman ja. Amai atau we’ anak da ba’ ida dalau ja. Un anak kelunan paren, ida du cuk julung ajat du ngan meka pe te mure’ kelunan paren lo’te. Anak kelunan da’ nta paren, ida ne ke’ belua’ liko du. Keliwa tai du ti acara pajat i’uk me’ ka’ useh ngan liko anak da’ du ke malan da. Lepa ca uma’ ti, tai pe ca uma’ la’a. Singket uma’ te tai ti ja. Lepa re ti pajat ma’ ke useh ja, ia re ala’ ca kayu jueh ne la’a, kayu lengidan. Kayu lengidan ja ida ngaput pajat ka’ kasau dempau kebebeh ngerayo uma’. Na’ pe ida kayu lengidan da belata peseripa uma’ ngan na’ pe pajat ka’ tapeh.

Petebulung Ngan Pepo Dalem Penosa.

Ading ake' kelo' ti tiga tawai numun dau me mung ahli Kebana Caw. Semenanjung de sokat petebulung ngan pepo dalem nyeripa penosa oban senganak le Ronald Oliver Rega ja' Tuhan lepa nepai sio' 2/4/2009 ka' Johor.

Harap senganak da' nta bien nai kelimpun taup de(2/4/2009) sokat na' bantuan melalui AJK tepat de' un kine. Harap Tuhan sokat petobo ilu mung lebih-lebih laa keneng kise' pengasat ketai engkin senganak le je lepa tai mecin ilu ji ule' ke Sarawak.

Ca liwai laa, tiga tawai pala' ilu mung.