Anak Badeng Lg. Busang Pertama mengenal Sekolah

Gambar ji pelua' kise' kelup de' ading tai tisen un sekolah me' lepo' ilu cen Long Busang. Ida tai sekolah ke' Long Jawe'. Gambar ji oban mubaligh ala' oman 1972 re ka' Lg. Jawe', dalau re lidik lasan oma' dado'. Nta le tisen eh e' kelonan di. Tapi setelah 36 oman tua' ilu lepa un sangkit ale' nai maju cen udip sakai le. Naki ilu un tai alo' se' cen oo du dari segi kemajuan. Ilu naki un meli amin batu ke' pasen, kado' de' gayeng perintah, un kereta, motorsikal ngan un pe de' un syarikat & Kompeni tengen.

E' e tisen kelonan di?

Kelonan da' menging ale' dau denga dalem tekenak le Kenyah ne

Ampan Maya
Laing Tit
Bungan Aban
Jalong
Oyau Poh
Oyau Entang
Oyau Akak
Oyau Kerun
Langking
Tuwing Takang
Tuwing Boneng
Empoi redo Buyok
Olong encam redo Olong apa
Sinan Putik
Lawai Abai

ale2 pegang watak jahat
Oyau Abing
Bungan Nyanting
Orai Iyut Sangat lalut
Bungan Ligen

Kado la-a da' ca tiga pe nak pit te kai-e.

Sambungan Asat Buau Badeng Koyan

d) Long Besungai (1947 – 1948)
- Nai re buau cen Long Iran, ja re ngelepo’ ka’ Long Besungai. Long Besungai ne ca alo sungai dalem sungai Linau. Ida mudip ka un beng sio’ tusah ne ida kuun lempam ngan poto songai bio’. Dalem dua oman re mudip ka, dua liwai lo’te ida lempam.
- Pekimet ne ida kelo’ ke tai buau la-a ka’ daya sungai apan nta sio’ lempam. Lepa petira’, ja ne ida ngebalun kelo’ ke tai buau la-a.

e) Data Bonget (1949 - 1952)
- Buau re cen Long Besungai, ja tai re metik alo Besungai tai ka’ Data Bonget. Un Data Bonget ne ia ke’ belua’ alo Besungai. Mudip re ka’ Data Bonget un tiga ntaun lempam ngan ntaun penusa cen penyala’. Un tepo-o nta ne teka’ tana’ oma re sukup ngan tai nao’ pe co’. Dalem telu oman re mudip ka ja ne ida kua’ kimet ke tai buau la-a.

f) Tekulang (1952 -1962)
- Un atek lan ne, ka’ tana’ oko le ke’ Usun Apau te dau re ke tai buau. Un tepo-o, nta dau perintah oba’ ida tai buau ka teh oban co’ ale’ ngan tepa pagan perintah ke’ ida. Ja toman re tai bau ka’ Tekulang.
- Toa lepo’ re nai buau ka’ Tekulang dalau ja ja ne Uloi Lian. Dalau udip re ke’ Tekulang, un poto nai Badeng cen Pengiyan nai meno’ ida ka. Meka pe ida cen Tekulang tai meno’ senganak re ka’ pengiyan.
- Un kira-kira pulo’ oman Badeng Mudip ka’ Tekulang ngan tana’ oma re pe un nta sukup. Pekimet pe ida kelo’ ke tai buau cen ja la-a. Un dau ca kimet Uloi lian kelo’ ke ngkin ida ke tai buau ka’ Lusung. Tana’ Lusung ne baen dau re un atek tiga ale’. Tana’ sengim ngan kado’atuk.
- Ja nai ne buau mecin Tekulang. Nai asat re pelempet cen Tekulang nai ka’ Keluan. Un alo Keluan ne sangat alo Linau. Tai ne oban denga Badeng di ke kelo’ ke tai buau ka’ Lusung pala’ bangsa Kayan. Dalau nai re besut ka’ Keluan, ja ne kenai bangsa Kayan payen ida ke tai buau ka’ Lusung (Lusung Laku). Nta kayan oba’ ida tai buau ka oban tana’ ja tana’ keremun ngan lobang ligit kayan dau ja baen de.
- Cen ja ne dau nta jadi tai buau ka’ Lusung.

g) Long Geng (1963- 1997/1998)
- Peliwet re cen alo Keluan, ja ketai re sao Alo Geng. Ka’ Long Geng ne dau re penco ngelepo’. Un to-a re nai mecin Tekulang nai ka’ Long Geng, ia ne Uloi Lian.
- Pengudip Badeng ka’ Long Geng un majan. Nta ne ida ngimet ke tai buau cen ja la-a oban perintah lepa nai naat ida ngan mengesahkan ida ka dalau Sarawak Merdeka dalem Malaysia.
- Perintah un ala’ ba-at keneng ida, nak sekolah, kubo’ taban ngan nai ngkin penerangan keneng perintah me ida. Un pe nai perintah ti wayang me ida.
- Keneng jo pengelan la-a, un pe kenai mubaligh ngkin agama Kristen ka. Kado’ pe de’ tai masuk Kristen oban gaya’ pengelan ja lebo ngan ntaun palan-palan ngan nta pakai amen uko’ baen adet Bungan. Un tepo-o, un pe palai ca’ man adet Bungan pabe’ naki.
- Bolan ca sue’ pulo’, Oman 1985, perintah mete’ ca Badeng cen Long Geng jadi Penghulu. Nyurang Uloi anak Uloi Lian ne jadi Penghulu je’ ading me Badeng ne ke’ daleh Alo Baliu. Sio’ tanggal 23 bulan telu oman 1986, ja lepo’ pemung mana ngan ngerameh ia jadi Penghulu.
- Badeng cen Long un ading re tai sekolah cen o-o Badeng de’ nai buau ka’ Long Busang oban re la-o nai buau ka’ Alo Baliu. Un tepo-o nta pe ida lapen keneng sekolah re oban le toran keneng obo sekola ja. Mencat tua’ le da’ nading tai sekolah da re tai empau kidi.
- Cen Long Geng ne lepo’ ilu tai tisen sekolah, kemajuan ngan tai tisen keneng usun tana’. Lepo’ tai maju keneng cara udip, pengelan ngan politik.

h) Kenyah Badeng Koyan Baru (1998)
- Kenyah Badeng Koyan ja ne ca tempat “skim penempatan semula” Badeng ka sungai Koyan dalem daleh Belaga. Perintah buau mung keto’ lepo’ de’ ke’ daya diam Bakun oban du ke oyan “projek hidro” mempeng diam bakun apan de ke oyan ngan ala’ karan leterik ka.
- Un bang re la-a, perintah bayan keto’ mung tana’, pola, liang ngan mung keto’ de’ anun de de’ patut ida ke nyat beli/pampasan.
- Ngan un dau atek janji perintah ke’ ida, amin mading de’ du oyan me ida da ida pupuk bayan ngan tana’ nem ekar.
- Eda nading terima pampasan cen oman 2001 ngan tai buau ka’ Koyan, Assap.
- Toa Badeng Koyan naki, un dua osa perintah mete’. Ida di jane Penghulu Nyurang Uloi ngan Ketua Kampung re ja ne Nyaban Kuleh.