Isu Selem Ngan Ngadan Lomo

(A). Isu Selem

Dau katuk kelunan lata’, “ilu kelunan ne mudip, nta tiga le ngoro nira’ neng du. Ilu jaga’ le tira’ ja’ nai cen pa’ le. Taro du kikem baya’.” Ja dau katuk ja’ ngelayan kelunan mukun bada’ me su re. Dalem adet ilu Kenyah Badeng nta senteng le ngoro nira’ dau neng du. Isu le numun satu ilu jaga’ buka tai keja-i ngan du. Udip sena-a’, nta da’ dumit udip tekep pisu ngadan kelunan da’ lata’ udip neng ida. Ida ngempe’, ngoko, ngepui ngan nyeken kelunan da’ lata’ udip neng ida. Kelunan da’ lata’ udip la’a, ida nyadin, nganak atau ngesu da’ dumit neng ida. Un pe palai da’ dumit udip senteng nyadin, nganak ngan ngesu da’ lata’ udip neng ida. Ji tenuyan uban cen tepun re. Perlu pe ilu bada’ kumin uban le ke pisu kelunan da’ kaeng ilu. Dengkeh da’ ilu ke ngepui, ngoko, ngesu atau ngempe’ da.

* Senganak - ja ne anak mpe’ le atau anak da’ pepade’ ngan amai sak atau we’ le. Un dau le pisu ida, Mpe’ da. Ilu nak senganak osa pe sadin le de' lepa nai lata'.
* Mpe’ - ja pe dau le pisu da’ pepade’ ngan amai atau we’ le buka re muat. Tai re mukun ilu ngepui ne ida.
* Pui - senganak toa le da’ mukun, ilu ngepui re. Buka le nta tisen ilu uban pemung tepun ngan ca kelunan da’lepa un anak, ngan anak e mencam kise’ ngancau, senteng pe ilu ngepui ia.
* Oko - Ja dau le pisu toa amai ngan we’ le. Ilu ngoko toa anai ngan toa we’ le.
* Su - Dau ca kelunan mukun pisu anak da’ anak.
* Su Siku - Buka ca kelunan lepa un su, buka su e ja ngank la’a, anak su e ja ne su siku e.
* Su Lep - Ca kelunan lepa un su siku. Nganak su siku e ja, su lep baen dau e neng anak su siku e ja la’a.
* Tuyang - Ja dau le pisu da’ kua’ udip petuyang ngan le.



(B). Ngadan Lomo

Ilu Kenyah Badeng ne un ngadan lomo buka palai lepa tai mecin usun tana’ me ilu. Ngadan lomo ida uyan bada’ kise’ re tusa ngimet ngan nawai kelunan ja’ tai mecin ida ja.

* Oyong - Oyong, ngadan lomo dua re peto buka anak ading redo matai.

* Buyo’, Mpoi - Buka anak kedua dua re peto matai, un ja’ leto du na’ buyo’. Un ja’ laki Mpoi. Ngadan lomo anak redo da’ mudip, abing.

* Mawak - Ja ngadan lomo dua re peto buka anak ketelu re matai. Un anak re da’ mudip, bayai atau anta ngadan lomo anak re mung da’ mudip.

* Saba’ - Ngadan lomo dua re peto buka anak ke pat re matai, saba’. Ngadan lomo anak re da’ mudip la’a ja ne uning.

* Sawang - Sawang badu neng dua re peto buka anak kelema re matai. Un ngadan lomo anak redo da’ mudip ja ne geleng.

* Oka’ - Buka anak kenem dua re peto matai, oka’ ngadan lomo redo. Anak re da’ mudip la’a ja ne lineng.

* Enjak - Buka anak aya dua re peto matai, enjak ngadan lomo redo.

* Sawa' - Buka anak ke aya, pi’en pulo’ ngan lebih ka dua re peto matai, sawa ngadan lomo redo. Ngadan lomo anak redo da’ mudip la’a ja ne i’at.

* Mela’ - Buka un ca neng pemade’ re matai tecu, mela’ ngadan lomo da’ mudip me ida neng pemade’ re.

* Upu - Buka ca kelunan mukun tai matai, mung da’ su, upu ngadan lomo re. Cu na’ upu mung ne ida.

* Uyau - Uyau ja ne ngadan lomo ca anak laki buka amai da matai.

* Utan - Ngadan lomo ca anak leto buka amai da matai, ja ne Utan. Buka buring ngadan anak ja, du na’ ia Utan Buring.

* Ilon - Ilon ja ne ngadan lomo du na’ me anak e mung buka we’ da matai. Anak laki ngan anak leto, du na’ Ilon mung buka we’ da matai.

* Ampan - Ngadan lomo ca laki buka leto e matai.

* Ampan Tempan - Ngadan lomo ca laki buka leto ja’ ia kahwin lepa e ampan ading matai la’a.

* Balu - Ngadan lomo leto buka laki e matai.

* Balu Tempan - Ngadan lomo leto buka e numpak balu kedua liwai la’a.

* Lo’ong - Ja ngadan lomo me ca neng pemade’ re buka mung da’ ca uban matai mung. Buka mung seken ngan sadin e matai, ia tengen tua’ le mudip la’a. Lo’ong ne ngadan e keja uban e ngelo’ong mudip.

* Tubang - Ngadan lomo amai ngan we’ buka ca atau kado’ anak redo matai tecu.

* Pi’at - Ngadan lomo ca laki atau leto mukun buka ca su re matai.